bibliotekapilica.pl
Żonkile 2024
19
kwi
2024
Więcej
Gromnica
Gromnica to świeca inna niż wszystkie. Jest ona związana z jednym z najstarszych świąt w chrześcijaństwie – Ofiarowaniem Pańskim. W Polsce to święto ma charakter maryjny i nazywane jest także świętem Matki Bożej Gromnicznej 2 lutego . Nazwa ta pochodzi od gromnic – świec przynoszonych do świątyni, by kapłan je pobłogosławił. Potem zabiera się je do domu i zapala w razie grożących niebezpieczeństw. Na Wybrzeżu świece zapalają często matki i żony oczekujące na powrót mężów i synów z mórz i oceanów, szczególnie gdy za pośrednictwem mediów dowiadują się o katastrofach na morzu.
Zwyczajem naszych babć w rozpętaną burzę wystarczy westchnąć pobożnie, wezwać opieki Matki Najświętszej, zapalić gromnicę i świętym ogniem przeżegnać chmurę, a świecę postawić w oknie. Wszystko ucichnie, a złe do progu nie będzie miało dostępu. Aby zniweczyć lęk przed piorunami, dawniej gospodarz na belkach domu wypalał krzyż gromnicznym knotem, na znak przynależności do Chrystusa. Pod nim błogosławiono wybierających się w podróż, a ludzi nieszczerych stawiano dla „szczerego świadectwa mowy”. Gromnica była też przez wieki postrachem wilków. Pełnię misterium świętego ognia gromnica dokonywała w chwili śmierci człowieka. Gdy konającemu podano zapaloną gromnicę, twarz jego jaśniała i ustawał lęk przed śmiercią.
Po chrześcijańsku i po dawnemu gromnica do święcenia musiała być przybrana. Mimo zimy kładziono dawniej i dzisiaj trzy gałązki zielonego żywego – asparagusa lub szlacheckiej paproci. Obwiązywano kokardą, mocno; dzisiaj najczęściej białą lub niebieską, kiedyś koniecznie czerwoną – symbolizowała królewską szatę Chrystusa. Zapaloną gromnicę tradycyjnie wynosi się za próg świątyni i niesie do domu, wnosząc z gromnicznym płomieniem błogosławieństwo i pokój.
Rzadko kto dzisiaj umie odlewania świece gromniczne. Najczęściej świecę wykonują pszczelarze. Świeży wosk i czysty, dobrze odlany, pachnie miodem. Gorący wosk leje się i topi łatwo, a formowanie i lanie świec to stary rytuał. Knoty do nich muszą być z mocnego przędziwa, dobrze skręcone i jednolite.
Kultywujmy i my ten piękny stary zwyczaj naszych przodków. Przygotujmy świece pięknie przyozdobione, poświęćmy je,(już w najbliższą niedzielę) niech Opatrzność też czuwa nad nami i naszymi rodzinami.
Z tym świętem wiążą się przysłowia:
„Na gromnicę jasno, to w stodole ciasno.”
„W dzień Panny Gromnicznej bywaj zdrów, mój śliczny.”
„Na Gromnice po błocie, będzie lato we złocie.”
„Gromnica skręci kark mrozom i wilkom.”
„Gdy w Gromnice pięknie wszędzie, tedy dobra wiosna będzie.”
Korzystano z : „Nowa księga przysłów polskich”
