bibliotekapilica.pl
Narodowe Czytanie 2023
14
wrz
2023
Więcej
13 GRUDNIA – DZIEŃ ŚW. ŁUCJI
Dziś 13 grudnia – dzień św. Łucji z Syrakuz.
„….Jej relikwie znajdują się w Wenecji. Swój majątek sprzedała ubogim. Wydana przez narzeczonego poniosła śmierć męczeńską około 304r. W Szwecji do dziś symbolizują ją dziewczęta ze świecami idące w korowodzie organizowanym 13 grudnia. We Włoszech Santa Lucia przynosi dzieciom podarki (13 XII). Jest patronką ociemniałych, poetów, trubadurów, rolników, szwaczek i krawców….”.
Zgodnie z ludową tradycją od tego dnia zaczynano świąteczne porządki i przygotowania do świąt. Odstępstwa od tego terminu mogły mieć rzekomo nieprzyjemne skutki np. dla zgody w rodzinie. Dość powszechnie uważano, iż dzień św. Łucji sprzyja praktykom czarownic i guślarzy. Podczas długiej nocy mogli oni zaszkodzić ludziom i zwierzętom. Dlatego też należało się przed tym należycie zabezpieczyć np. okadzić domostwo święconymi ziołami. W dawnej Polsce po św. Łucji rozpoczynało się roznoszenie przez księży wigilijnych opłatków.
Z dniem tym wiąże się kilka zwyczajów :
- ”…utrzymywało się tu i ówdzie odkładanie drewnianych klocków tzn. od św. Łucji do wigilii odkładano każdego dnia po jednej szczapie drewna, aby w dzień wigilii rozpalić nimi ogień…”. ;
- „…W tradycji miejskiej choć już w bardzo ograniczonym zakresie zachował się zwyczaj wkładania gałązek czereśni lub wiśni do naczynia z wodą. Oczekiwano by zakwitły. Jeśli tak się stało, radość domowników była ogromna bowiem, kwiat zapowiadał powodzenie, radość i dostatek rodzinie.
- Najpopularniejszym zwyczajem jest jednak przepowiadanie pogody: ludzie uważali, że mogą ją przewidzieć, obserwując 12 kolejnych dni, pozostałych do Bożego Narodzenia. Jeden dzień odpowiadał jednemu kolejnemu miesiącowi w roku. Sporządzano notatki, rano, w południe i wieczór, a to odpowiadało z kolei dekadom miesiąca. Czasem się to sprawdzało, a czasem nie bo i interpretacja zapisków bywała różna.
„Saint Lucy” Domenico Beccafumi (1521), olej na desce
Z dzisiejszym dniem wiąże się kila przysłów:
- „Św. Łuca dnia przyrzuca”;
- „Na św. Łucę noc się z dniem tłucze”;
- „Kiedy na św. Łucję mróz, to smaruj gospodarzu wóz”.
Interpretacje przysłów i zwyczajów zostawiamy Państwu.
Przy opracowywaniu wpisu korzystaliśmy z następujących pozycji: „Encyklopedia tradycji polskich”, Renata Hryń – Kuśmierek, Zuzanna Śliwa; „Sacrum, rodzina i tradycje” Halina Gerlich, Marian Grzegorz Gerlich, „wielka księga imion”, Ilija Mariankovic, „Polskie zwyczaje świąteczne” Renata Hryń – Kuśmierek, „Tak żyli ludzie w dawnej Polsce. Tradycje świąt dorocznych” i „Biesiada polska”.
